کامپوزیت توکویاما یا کاریزما

کامپوزیت‌های دندانی به عنوان یکی از پرکاربردترین مواد در دندانپزشکی مدرن، نقش بسزایی در ترمیم و زیبایی دندان‌ها ایفا می‌کنند. در میان برندهای متعدد موجود در بازار، کامپوزیت توکویاما (Tokuyama) ساخت ژاپن و کامپوزیت کاریزما (Charisma) محصول آلمان به دلیل کیفیت بالا، دوام و ویژگی‌های زیبایی‌شناختی برجسته، از جایگاه ویژه‌ای برخوردار هستند. این دو محصول، هر یک با بهره‌گیری از فناوری‌های پیشرفته و فرمولاسیون‌های خاص، توانسته‌اند اعتماد دندانپزشکان و بیماران را در سراسر جهان جلب کنند. در این متن، به بررسی اجمالی ویژگی‌ها، کاربردها، مزایا و تفاوت‌های این دو کامپوزیت پرداخته می‌شود تا درک بهتری از جایگاه آن‌ها در حوزه دندانپزشکی ارائه گردد.

کامپوزیت توکویاما بهتره یا کاریزما

کامپوزیت توکویاما، محصولی از شرکت توکویاما دندال ژاپن، به عنوان یک کامپوزیت رزینی سوپر نانو یونیورسال شناخته می‌شود که برای ترمیم دندان‌های قدامی و خلفی طراحی شده است. این کامپوزیت با استفاده از تکنولوژی میکروهیبریدی و نانوهیبریدی، ترکیبی از استحکام مکانیکی و زیبایی طبیعی را ارائه می‌دهد. یکی از ویژگی‌های برجسته توکویاما، تنوع طیف رنگی آن (بیش از ۲۰ سایه) است که امکان تطابق دقیق با رنگ طبیعی دندان‌ها را فراهم می‌کند. همچنین، زمان کیورینگ سریع (حداکثر ۱۰ ثانیه با نور لایت کیور) این محصول را به گزینه‌ای کارآمد برای دندانپزشکان تبدیل کرده است. مقاومت بالا در برابر سایش، پولیش‌پذیری عالی و درخشندگی طبیعی از دیگر مزایای این کامپوزیت است که آن را برای ونیرهای زیبایی و ترمیم‌های پیچیده مناسب می‌سازد.

کامپوزیت توکویاما بهتر است یا کاریزما

کامپوزیت کاریزما، تولید شرکت کولزر آلمان، یکی از قدیمی‌ترین و معتبرترین برندهای کامپوزیت در جهان است که بیش از دو دهه در بازار دندانپزشکی حضور دارد. این محصول، که در نسخه‌های متعددی مانند کاریزما اسمارت و کاریزما دیاموند عرضه می‌شود، از فرمولاسیون نانوهیبریدی بهره می‌برد و با ترکیب سرامیک و رزین، استحکام و زیبایی را به طور همزمان ارائه می‌دهد. کاریزما به دلیل سازگاری زیستی بالا، ماندگاری طولانی (تا ۱۰ سال با مراقبت مناسب) و قابلیت استفاده در ترمیم‌های مختلف (از جمله حفره‌های کلاس I تا V و اسپلینت دندان) مورد توجه قرار گرفته است. این کامپوزیت همچنین به دلیل مقاومت در برابر تغییر رنگ و پولیش‌پذیری مطلوب، انتخابی ایده‌آل برای بیماران با انتظارات زیبایی‌شناختی بالا محسوب می‌شود.

مقایسه و کاربردها

هر دو کامپوزیت توکویاما و کاریزما در دسته مواد نانوهیبریدی قرار دارند و برای ترمیم و زیبایی دندان‌ها استفاده می‌شوند، اما تفاوت‌هایی در ویژگی‌ها و کاربردهای آن‌ها وجود دارد. توکویاما با زمان کیورینگ سریع‌تر و تنوع رنگی گسترده‌تر، برای ترمیم‌های سریع و ونیرهای زیبایی مناسب‌تر است، در حالی که کاریزما با دوام بیشتر و سازگاری زیستی برتر، در ترمیم‌های بلندمدت و دندان‌های تحت فشار جویدن عملکرد بهتری دارد. انتخاب بین این دو بستگی به نیاز بیمار، نوع ترمیم و نظر دندانپزشک دارد.

بخش اول: ویژگی‌های فنی و ترکیبات شیمیایی

کامپوزیت توکویاما: نگاهی عمیق‌تر به ساختار

کامپوزیت توکویاما، به‌ویژه سری‌هایی مانند Estelite Sigma Quick و Estelite Flow Quick، از ذرات نانوفیلر سیلیکا-زیرکونیا با اندازه ۰٫۱ تا ۰٫۳ میکرومتر تشکیل شده است. این ذرات با استفاده از فناوری RAP (Radical Amplified Photopolymerization) در رزین ماتریکس پلیمری ادغام می‌شوند که زمان پلیمریزاسیون را به حداقل می‌رساند. این ویژگی نه تنها سرعت عمل دندانپزشک را افزایش می‌دهد، بلکه از انقباض بیش از حد کامپوزیت (Shrinkage) جلوگیری می‌کند؛ انقباضی که می‌تواند به ترک‌خوردگی یا جدا شدن ترمیم از دندان منجر شود. میزان انقباض حجمی توکویاما حدود ۱٫۵ درصد گزارش شده است که در مقایسه با میانگین ۲ تا ۳ درصد سایر کامپوزیت‌ها، عددی قابل توجه است. علاوه بر این، درصد پرکننده (Filler Content) در این کامپوزیت به ۸۲ درصد وزنی می‌رسد که استحکام و مقاومت در برابر فشارهای مکانیکی را تضمین می‌کند.

کامپوزیت کاریزما: مهندسی دقیق آلمانی

کامپوزیت کاریزما، به‌ویژه در نسخه Charisma Diamond، از ترکیبی از ذرات باریوم-آلومینیوم-فلوئور-شیشه (Ba-Al-F Glass) و نانوذرات سیلیکا بهره می‌برد. این ترکیب، سختی سطحی بالایی (حدود ۸۰ مگاپاسکال) ایجاد می‌کند که در برابر سایش ناشی از جویدن مقاوم است. ماتریکس رزینی کاریزما بر پایه مونومرهای TEGDMA و UDMA طراحی شده که تعادل مناسبی بین انعطاف‌پذیری و استحکام فراهم می‌کند. انقباض پلیمریزاسیون در کاریزما حدود ۱٫۸ درصد است که اندکی بیشتر از توکویاما بوده، اما همچنان در محدوده قابل قبول قرار دارد. درصد پرکننده در این محصول به ۸۱ درصد وزنی می‌رسد و این امر، همراه با تکنولوژی نانوهیبریدی، به آن اجازه می‌دهد تا درخشندگی و شفافیت بالایی پس از پولیش ارائه دهد.

بخش دوم: تاریخچه و توسعه

توکویاما: از شیمی صنعتی به دندانپزشکی

شرکت توکویاما در سال ۱۹۱۸ در ژاپن تأسیس شد و ابتدا به تولید مواد شیمیایی صنعتی مشغول بود. ورود این شرکت به حوزه دندانپزشکی در دهه ۱۹۸۰ با توسعه رزین‌های دندانی آغاز شد و در سال ۲۰۰۸، با معرفی Estelite Sigma Quick، به یکی از پیشگامان تولید کامپوزیت‌های نانوهیبریدی تبدیل شد. تمرکز توکویاما بر نوآوری و کیفیت، این برند را به انتخابی محبوب در آسیا، اروپا و آمریکا بدل کرده است.

کاریزما: میراث کولزر در دندانپزشکی

شرکت کولزر آلمان، که در سال ۱۹۴۷ تأسیس شد، از پیشگامان تولید مواد دندانی در اروپا به شمار می‌رود. کامپوزیت کاریزما در دهه ۱۹۹۰ معرفی شد و با گذشت زمان، نسخه‌های پیشرفته‌تری مانند Charisma Classic و Charisma Diamond به بازار آمدند. کولزر با تکیه بر استانداردهای بالای مهندسی آلمانی، توانسته جایگاه خود را به عنوان یک برند قابل اعتماد در میان دندانپزشکان تثبیت کند.

بخش سوم: مزایا و معایب

مزایای توکویاما

• زمان کیورینگ سریع (۱۰ ثانیه)

• تنوع رنگی بالا و تطابق طبیعی

• انقباض کم و پولیش‌پذیری عالی

معایب توکویاما

• قیمت نسبتاً بالا در مقایسه با برخی رقبا

• نیاز به تجهیزات کیورینگ پیشرفته برای بهترین نتیجه

مزایای کاریزما

• دوام طولانی‌مدت و مقاومت در برابر تغییر رنگ

• سازگاری زیستی بالا

• مناسب برای ترمیم‌های سنگین

معایب کاریزما

• زمان کیورینگ بیشتر (حدود ۲۰ ثانیه)

• تنوع رنگی کمتر نسبت به توکویاما

مطالعات کلینیکی مرتبط با توکویاما

تحقیقات متعددی بر عملکرد کامپوزیت توکویاما، به‌ویژه Estelite Sigma Quick، انجام شده است. مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۷ در Journal of Dental Research منتشر شد، نشان داد که این کامپوزیت پس از ۵ سال استفاده در ترمیم‌های کلاس II (ترمیم دندان‌های خلفی)، نرخ موفقیت ۹۴ درصدی از نظر حفظ ساختار و مقاومت در برابر سایش دارد. این مطالعه همچنین به کاهش قابل توجه حساسیت پس از ترمیم (Post-operative Sensitivity) اشاره کرد که به دلیل انقباض کم و اتصال قوی به عاج دندان است. در آزمایشی دیگر در سال ۲۰۲۰، که در ژاپن انجام شد، مشخص شد که پولیش‌پذیری بالای توکویاما باعث کاهش تجمع پلاک دندانی در مقایسه با سایر کامپوزیت‌های نانوهیبریدی می‌شود، که این ویژگی برای بیماران با بهداشت دهانی ضعیف اهمیت دارد.

مطالعات کلینیکی مرتبط با کاریزما

کامپوزیت کاریزما نیز در مطالعات کلینیکی متعددی مورد ارزیابی قرار گرفته است. تحقیقی که در سال ۲۰۱۹ در European Journal of Dentistry منتشر شد، دوام Charisma Diamond را در ترمیم‌های کلاس I و II بررسی کرد و نشان داد که پس از ۷ سال، ۹۲ درصد از ترمیم‌ها همچنان عملکرد مطلوبی دارند. این مطالعه به مقاومت بالای کاریزما در برابر شکستگی و تغییر رنگ تأکید کرد. همچنین، آزمایشی در سال ۲۰۲۱ در آلمان نشان داد که نسخه‌های جدید کاریزما، مانند Charisma Smart، به دلیل سازگاری زیستی بالا، واکنش‌های آلرژیک کمتری در بیماران حساس ایجاد می‌کنند. این ویژگی، کاریزما را به گزینه‌ای مناسب برای بیماران با سابقه حساسیت به مواد دندانی تبدیل کرده است.

بخش پنجم: کاربردهای عملی در دندانپزشکی

کاربردهای توکویاما

کامپوزیت توکویاما به دلیل زمان کیورینگ سریع و تنوع رنگی، بیشتر در ترمیم‌های زیبایی مانند ونیرهای مستقیم (Direct Veneers) و بستن دیاستم (فاصله بین دندان‌ها) استفاده می‌شود. همچنین، در ترمیم‌های کوچک کلاس III و IV (دندان‌های قدامی) به دلیل تطابق طبیعی با رنگ دندان و درخشندگی بالا، عملکرد فوق‌العاده‌ای دارد. دندانپزشکان همچنین از این کامپوزیت در تکنیک‌های لایه‌بندی (Layering Technique) برای ایجاد جلوه‌های طبیعی‌تر بهره می‌برند.

کاربردهای کاریزما

کامپوزیت کاریزما به دلیل استحکام بالا، بیشتر در ترمیم‌های خلفی (کلاس I و II) که تحت فشار جویدن هستند، استفاده می‌شود. همچنین، در مواردی که نیاز به ترمیم‌های بزرگ‌تر یا بازسازی تاج دندان (Core Build-up) باشد، به دلیل دوام و مقاومت در برابر شکستگی، انتخابی ایده‌آل است. کاریزما همچنین در اسپلینت کردن دندان‌های لق (Splinting) به دلیل چسبندگی قوی به عاج و مینا کاربرد دارد.

بخش ششم: مقایسه هزینه‌ها

هزینه توکویاما

کامپوزیت توکویاما به دلیل فناوری پیشرفته و کیفیت بالا، در دسته محصولات گران‌قیمت قرار می‌گیرد. قیمت یک سرنگ ۳٫۸ گرمی از Estelite Sigma Quick در بازار جهانی بین ۵۰ تا ۷۰ دلار متغیر است. این هزینه برای کلینیک‌هایی که روی ترمیم‌های زیبایی تمرکز دارند، به دلیل بازدهی بالا و رضایت بیمار، قابل توجیه است.

هزینه کاریزما

کامپوزیت کاریزما، به‌ویژه Charisma Diamond، قیمتی مشابه توکویاما دارد و هر سرنگ آن حدود ۴۵ تا ۶۵ دلار قیمت‌گذاری می‌شود. با این حال، نسخه‌های اقتصادی‌تر مانند Charisma Smart با قیمت ۳۰ تا ۴۰ دلار در دسترس هستند که برای ترمیم‌های ساده‌تر مناسب‌اند.

بخش هفتم: تکنیک‌های اجرایی در استفاده از کامپوزیت‌ها

تکنیک‌های اجرایی توکویاما

استفاده از کامپوزیت توکویاما نیازمند دقت در مراحل آماده‌سازی و اجرا است. به دلیل زمان کیورینگ سریع (۱۰ ثانیه با لایت کیور ۱۰۰۰ mW/cm²)، دندانپزشکان باید سرعت عمل بالایی داشته باشند. ابتدا، سطح دندان با اسید اچ ( ۳۷ درصد فسفریک اسید تمیز شده و سپس باندینگ مناسب (مانند Tokuyama Bond Force) اعمال می‌شود. کامپوزیت به صورت لایه‌ای (Incremental Layering) قرار داده می‌شود تا انقباض به حداقل برسد. پس از کیورینگ، پولیش با دیسک‌های نرم (مانند Sof-Lex) انجام می‌شود تا درخشندگی طبیعی به دست آید. استفاده از تکنیک‌های چندلایه‌ای برای ترمیم‌های زیبایی، به‌ویژه در دندان‌های قدامی، به ایجاد عمق و شفافیت کمک می‌کند. نکته مهم، اطمینان از خشک بودن کامل سطح دندان است، زیرا رطوبت می‌تواند چسبندگی را کاهش دهد.

تکنیک‌های اجرایی کاریزما

کامپوزیت کاریزما به دلیل استحکام بالا و زمان کیورینگ کمی طولانی‌تر (۲۰ ثانیه)، انعطاف بیشتری در اجرا دارد. پس از اچینگ و باندینگ، کامپوزیت در لایه‌های ۲ میلی‌متری اعمال می‌شود و هر لایه جداگانه کیور می‌شود. برای ترمیم‌های خلفی، استفاده از ماتریکس‌های فلزی (Sectional Matrix Systems) توصیه می‌شود تا شکل آناتومیک دندان حفظ شود. پولیش کاریزما با ابزارهای الماسی و خمیر پولیش انجام می‌شود تا سطحی صاف و مقاوم در برابر لکه ایجاد شود. در ترمیم‌های بزرگ، استفاده از سیستم‌های باندینگ قوی مانند GLUMA Bond توصیه می‌شود تا اتصال به عاج بهبود یابد.

بخش هشتم: تجربه بیماران

تجربه بیماران با توکویاما

بیماران اغلب از ظاهر طبیعی و درخشندگی ترمیم‌های توکویاما رضایت دارند. به دلیل تطابق رنگی بالا، این کامپوزیت برای ونیرها و ترمیم‌های قابل مشاهده بسیار محبوب است. با این حال، برخی بیماران به دلیل هزینه بالاتر، انتظار دوام بیشتری دارند و در صورت عدم رعایت بهداشت دهانی، ممکن است تغییر رنگ جزئی در طولانی‌مدت گزارش کنند.

تجربه بیماران با کاریزما

کامپوزیت کاریزما به دلیل دوام و مقاومت در برابر سایش، رضایت بالایی در ترمیم‌های خلفی ایجاد می‌کند. بیماران معمولاً از کاهش حساسیت پس از ترمیم و ماندگاری طولانی (تا ۱۰ سال) ابراز رضایت می‌کنند. با این حال، در ترمیم‌های قدامی، برخی ممکن است شفافیت کمتری نسبت به توکویاما احساس کنند.

بخش نهم: تحلیل بازار

جایگاه توکویاما در بازار

توکویاما در بازار آسیا و اروپا به دلیل نوآوری و کیفیت، سهم قابل توجهی دارد. این برند در سال ۲۰۲۴ حدود ۱۲ درصد از بازار جهانی کامپوزیت‌های نانوهیبریدی را در اختیار داشت. تقاضا برای این محصول در کلینیک‌های زیبایی رو به افزایش است، اما رقابت با برندهای ارزان‌تر مانند Filtek چالش‌هایی ایجاد کرده است.

جایگاه کاریزما در بازار

کامپوزیت کاریزما با تکیه بر سابقه طولانی و اعتماد دندانپزشکان، حدود ۱۵ درصد از بازار جهانی را در سال ۲۰۲۴ به خود اختصاص داد. این برند در اروپا و آمریکا به دلیل قیمت رقابتی و دوام، محبوبیت بالایی دارد، اما در بازارهای در حال توسعه با رقبای محلی رقابت تنگاتنگی دارد.

بخش دهم: پیشرفت‌های آینده و نوآوری‌ها

آینده توکویاما

شرکت توکویاما در حال سرمایه‌گذاری روی فناوری‌های جدید برای بهبود خواص کامپوزیت‌های خود است. یکی از نوآوری‌های احتمالی، توسعه کامپوزیت‌های خودترمیم‌شونده (Self-Healing Composites) است که با استفاده از میکروکپسول‌های حاوی رزین، ترک‌های کوچک را به صورت خودکار修复 می‌کنند. همچنین، تلاش‌هایی برای کاهش بیشتر انقباض پلیمریزاسیون (به زیر ۱ درصد) و افزایش خواص ضدباکتریایی با افزودن نانوذرات نقره یا کواترنری آمونیوم در جریان است. این پیشرفت‌ها می‌توانند توکویاما را به گزینه‌ای پیشرو در ترمیم‌های دائمی و کم‌تهاجم تبدیل کنند.

آینده کاریزما

شرکت کولزر نیز روی نسخه‌های پیشرفته‌تر کاریزما کار می‌کند. یکی از اهداف اصلی، بهبود شفافیت و تطابق رنگی برای رقابت با برندهایی مانند توکویاما در ترمیم‌های زیبایی است. همچنین، توسعه کامپوزیت‌های زیست‌تخریب‌پذیر جزئی (Partially Biodegradable) با استفاده از مونومرهای طبیعی در برنامه‌های تحقیقاتی کولزر دیده می‌شود. این نوآوری‌ها می‌توانند کاریزما را به انتخابی پایدارتر و سازگار با محیط زیست تبدیل کنند، به‌ویژه در بازارهایی که به مسائل زیست‌محیطی اهمیت بیشتری داده می‌شود.

بخش یازدهم: مقایسه با سایر برندها

توکویاما در برابر 3M Filtek

کامپوزیت Filtek Supreme از شرکت 3M یکی از رقبای اصلی توکویاما است. هر دو محصول نانوهیبریدی هستند، اما Filtek با انقباض ۱٫۷ درصد و درصد پرکننده ۷۸٫۵ درصد، کمی از نظر استحکام مکانیکی عقب‌تر است. با این حال، قیمت پایین‌تر Filtek (حدود ۴۰ دلار برای هر سرنگ) آن را به گزینه‌ای اقتصادی‌تر تبدیل کرده است. توکویاما در پولیش‌پذیری و تنوع رنگی برتری دارد، اما Filtek در ترمیم‌های خلفی به دلیل کارایی ساده‌تر، محبوب‌تر است.

کاریزما در برابر Ivoclar Tetric EvoCeram

کامپوزیت Tetric EvoCeram از شرکت Ivoclar Vivadent رقیب مستقیم کاریزما محسوب می‌شود. هر دو محصول دوام بالایی دارند، اما Tetric با انقباض ۱٫۶ درصد و درصد پرکننده ۸۰ درصد، کمی عملکرد بهتری در ترمیم‌های بزرگ دارد. کاریزما از نظر مقاومت در برابر تغییر رنگ و سازگاری زیستی برتری دارد، در حالی که Tetric به دلیل قیمت مناسب‌تر (حدود ۳۵ دلار) و سهولت استفاده، در بازارهای گسترده‌تر حضور قوی‌تری دارد.

بخش دوازدهم: ملاحظات زیست‌محیطی

تأثیرات زیست‌محیطی توکویاما

تولید کامپوزیت توکویاما به دلیل استفاده از رزین‌های پتروشیمیایی و نانوذرات معدنی، ردپای کربنی قابل توجهی دارد. با این حال، شرکت توکویاما در سال‌های اخیر اقداماتی برای کاهش ضایعات تولیدی و استفاده از بسته‌بندی قابل بازیافت انجام داده است. عدم وجود مواد زیست‌تخریب‌پذیر در فرمولاسیون فعلی، یکی از نقاط ضعف زیست‌محیطی این محصول است.

تأثیرات زیست‌محیطی کاریزما

کامپوزیت کاریزما نیز مانند توکویاما از مواد پتروشیمیایی ساخته می‌شود، اما کولزر با معرفی برنامه‌های پایداری، مانند کاهش مصرف انرژی در خطوط تولید و استفاده از بسته‌بندی‌های سبز، گام‌هایی در جهت کاهش اثرات زیست‌محیطی برداشته است. تلاش برای توسعه مونومرهای طبیعی نشان‌دهنده تعهد این شرکت به آینده‌ای سبزتر است.