میله و پایه بورت

میله بورت

در دنیای علوم آزمایشگاهی، ابزارهای دقیق و ایمن نقش بسیار مهمی در پیشبرد تحقیقات و انجام آزمایش‌های مختلف دارند. یکی از این ابزارهای پایه‌ای و ضروری، "میله و پایه بورت" یا همان Burette Stand است که تقریباً در تمامی آزمایشگاه‌های شیمی، زیست‌شناسی، داروسازی، پتروشیمی، پزشکی و حتی آموزشی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این مقاله به معرفی کامل این وسیله، اجزای تشکیل‌دهنده آن، کاربردها، انواع، ویژگی‌های فنی و نکات نگهداری آن می‌پردازیم.

بخش اول: میله و پایه بورت چیست؟
میله و پایه بورت یکی از ابزارهای آزمایشگاهی است که برای نگهداری ایمن و ثابت وسایلی مانند بورت، قیف جداکننده، ارلن، لوله آزمایش و دیگر ظروف شیشه‌ای یا پلاستیکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ابزار به دلیل ساختار ساده اما کاربردی‌اش، به کاربران این امکان را می‌دهد که مایعات را به شکل کنترل‌شده، قطره‌قطره و بدون دخالت دست از بورت تخلیه کنند.

اجزای اصلی میله و پایه بورت:

1. پایه (Base): این بخش وظیفه حفظ تعادل و ثبات کل مجموعه را دارد و معمولاً از فلز سنگین یا پلاستیک سخت ساخته می‌شود. هر چه وزن پایه بیشتر باشد، ایمنی در کار با ابزارهای شیشه‌ای حساس بیشتر می‌شود.

2. میله عمودی (Rod): این میله از جنس فلز مقاوم به خوردگی یا استنلس استیل ساخته می‌شود و به صورت عمودی روی پایه نصب می‌گردد. ارتفاع میله معمولاً بین 50 تا 100 سانتی‌متر متغیر است.

3. گیره یا نگهدارنده بورت (Clamp): گیره‌ها روی میله نصب می‌شوند و بورت یا وسایل دیگر را نگه می‌دارند. برخی از گیره‌ها دارای پوشش‌های لاستیکی یا پلاستیکی هستند تا از آسیب به شیشه جلوگیری کنند.

بخش دوم: کاربردهای میله و پایه بورت

1. تیتراسیون: از مهم‌ترین کاربردهای میله و پایه بورت، نگه‌داشتن بورت در حین انجام تیتراسیون شیمیایی است. بورت باید دقیقاً عمودی قرار گیرد تا حجم مایعات به درستی اندازه‌گیری شود.

2. فیلتر کردن مایعات: می‌توان با قرار دادن قیف روی گیره، عمل فیلتر کردن را راحت‌تر انجام داد.

3. نگهداری قیف جداکننده: در آزمایش‌های جداسازی فازهای مایع، قیف جداکننده را روی گیره نصب می‌کنند تا به‌آرامی محتویات آن تخلیه شود.

4. آزمایش‌های واکنشی: برای انجام واکنش‌های قطره‌ای یا زمانی که مایع باید به آرامی به یک محیط واکنش‌دهنده اضافه شود، میله و پایه بورت بسیار کارآمد است.

5. استفاده آموزشی: در مدارس و دانشگاه‌ها، برای آموزش تیتراسیون و مفاهیم پایه‌ی شیمیایی استفاده فراوانی دارد.

بخش سوم: انواع میله و پایه بورت

میله و پایه بورت در انواع مختلفی تولید می‌شود که بسته به نیاز و کاربرد می‌توان از آن‌ها استفاده کرد:

1. میله و پایه بورت ساده: دارای یک میله استوانه‌ای با پایه سنگین و یک گیره معمولی. مناسب برای کاربردهای عمومی.

2. میله و پایه بورت دوگانه: دارای گیره‌هایی برای نصب دو بورت به‌صورت همزمان، جهت انجام تیتراسیون‌های دوگانه یا مقایسه‌ای.

3. مدل‌های قابل تنظیم: دارای پیچ تنظیم ارتفاع یا زاویه هستند تا کاربر بتواند بورت را در موقعیت مناسب قرار دهد.

4. پایه‌های ضد اسید و قلیایی: مناسب برای کار با مواد خورنده، معمولاً دارای پوشش پلاستیکی مقاوم به مواد شیمیایی هستند.

پایه بورت آزمایشگاهی

بخش چهارم: جنس اجزا و ویژگی‌های فنی

• جنس میله: معمولاً از استیل ضد زنگ (Stainless Steel)، آلومینیوم یا فلزات مقاوم به خوردگی ساخته می‌شود.

• جنس پایه: فلز سنگین، چدن، یا پلاستیک فشرده مقاوم در برابر اسید و قلیا.

• جنس گیره: ترکیبی از فلز با روکش لاستیکی یا پلاستیکی برای جلوگیری از خراش یا شکست ظروف شیشه‌ای.

ویژگی‌های مهم هنگام انتخاب:

• پایداری و تعادل خوب

• ضد زنگ بودن

• قابلیت نصب انواع گیره‌ها

• وزن مناسب پایه برای جلوگیری از واژگونی

• ارتفاع کافی برای نگهداری بورت‌های مختلف

بخش پنجم: نکات ایمنی و نگهداری

1. همیشه از گیره‌های نرم برای نگه داشتن بورت‌های شیشه‌ای استفاده کنید.

2. پایه را روی سطح صاف و محکم قرار دهید تا از واژگونی جلوگیری شود.

3. بعد از پایان کار، ابزار را با پارچه خشک و تمیز پاک کرده و در مکان خشک نگهداری کنید.

4. از قرار دادن میله در معرض مواد بسیار خورنده یا حرارت بالا خودداری کنید.

5. گیره‌ها را مرتب بررسی کرده و در صورت فرسودگی تعویض کنید.

نتیجه‌گیری

میله و پایه بورت یکی از تجهیزات ساده اما حیاتی در هر آزمایشگاه است. این ابزار با فراهم کردن امکان نگهداری دقیق و ایمن بورت، نقش کلیدی در بسیاری از آزمایش‌های شیمیایی و زیستی ایفا می‌کند. توجه به کیفیت، جنس، طراحی و ایمنی در انتخاب این وسیله می‌تواند موجب افزایش دقت و کارایی در آزمایش‌ها شده و از خطرات احتمالی جلوگیری کند. از این رو، هر آزمایشگاهی باید به داشتن یک یا چند میله و پایه بورت استاندارد مجهز باشد تا عملکرد آن بهینه و ایمن باشد.